Hicaz Demiryolu İnşa Edilirken 1 - Auler Paşa - İş Bankası Kültür Yayınları

İlk demiryollarının inşasının üzerinden çok da zaman geçmeden, 19. yüzyılın ortalarında Osmanlı İmparatorluğu’nun payitahtı İstanbul’u Mekke ve Medine’ye bağlayacak bir demiryolu yapılması üzerine ilk fikirler ve tasarılar ortaya çıkar.

Anadolu ve Bağdat demiryollarının inşaatları başladıktan sonra, 2. Abdülhamid 1900’de Hicaz Demiryolu’nun yapımına ilişkin iradesini yayımlar. Var olan demiryollarına eklenerek Şam-Mekke arasında kurulacak bu yeni hat,

imparatorluğun bölgedeki nüfuzunu pekiştireceği gibi, hac yolculuğunu da kolaylaştıracaktır.

Demiryolunun ilk bölümü olan Şam-Maan hattının 1904’te işletmeye açılışını sağlamakla görevli teknik heyette Alman general Auler Paşa da vardır. İnşa süreci boyunca aldığı notları meslektaşlarının ilgisi ve ısrarı üzerine 1906’da yayımlar.

Auler Paşa’nın bu çalışması, konusuna hâkim bir mühendisin teknik raporundan daha fazlasıdır; hattın geçtiği yörelerin etnik, kültürel, coğrafi ve tarihi panoramasını da ayrıntılı biçimde belgeler. Auler Paşa’nın 1908’de yayımladığı ve bir noktadan sonra sadece Osmanlı mühendisleriyle işçilerinin çalıştığı hattın son bölümüne dair ikinci eseri de bu dizide okuyucuyla buluşacak.

Karl Lorenz Auler (1854-1930) Almanya’da doğdu. Alman askeri mühendis kolordusunda generalliğe dek uzanan kademelerde görev yaptı. 1901-1908 yılları arasında, Hicaz Demiryolu projesinden sorumlu Alman demiryolu mühendislerinden biri olarak Osmanlı İmparatorluğu’nda askeri danışmanlık yaptı. 1908’de Almanya’ya döndü. 1914-18 yılları arasında 5. Sınır Tümeni kumandanlığını yürüttü. Almanya’nın Ulm şehrinde hayatını kaybetti.