Ahıskada Osmanlı Vakıfları - Bahattin Turgut - Arı Sanat Yayınevi

Kafkasya’nın önemli bölgelerinden biri olan Ahıska, Osmanlı Devleti’nin serhad şehri olmuştur. Osmanlı hâkimiyeti döneminde bölgede siyasî, sosyal ve kültürel açıdan merkezî bir statü kazanmıştır. Bu süreçte Osmanlı vakıf geleneğine bağlı olarak Ahıska’da İslam medeniyeti ve kültürü büyük gelişme kaydetmiştir. Ahıska’da vakıflar alanında en büyük hizmetleri Ahıskalı devlet adamları yapmıştır. Vakıfların inşa ettiği medeniyetle Ahıska tam bir Osmanlı şehri olmuştur. Ahıska’da vakıflar camiler, medreseler, kütüphaneler, hanlar, çarşılar, hamamlar, çeşmeler kurarak şehri bir eğitim, kültür ve ticaret merkezi haline getirmiştir.

Ahıska’da vakıflar topluma yönelik hizmetlerini, gayrimüslimlerin de istifadesine açık tutarak birlikte yaşama kültürünün gelişmesine vesile olmuştur. Rus işgaliyle Kafkasya’da İslam medeniyetinin merkezlerinden biri olan Ahıska’da teşekkül eden vakıf eserler bilinçli bir şekilde yok edilmeye başlanmıştır. Daha sonra Ahıska Türkleri yaşadıkları yurtlarından sürgün edilmekle birlikte Ahıska’da İslam medeniyeti de yok edilmeye çalışılmıştır. Buna rağmen Osmanlı Devleti’nin arşivcilik anlayışı sayesinde günümüze kadar ulaşan vakfiyelerle Ahıska’daki İslam medeniyeti ve kültür tarihini belgelemek mümkündü