Charles Sanders Peirce’u¨n Pragmatik Felsefesinde Dil Du¨şu¨nce ve Anlam İlişkisi

Bu kitapt, Charles S. Peirce’u¨n, pragmatik felsefesinde dil du¨şu¨nce ve anlam ilişkisini ele almaktadır. Peirce, geliştirdiği pragmatik yöntemiyle ve kurduğu göstergebilimi teorisi ile modern dil felsefesinin öncu¨lu¨ğu¨nu¨ yapar. Peirce’u¨n pragmatik yöntemi bir önermedeki kapalı ifadeleri ve metafizik kavramları açıklığa kavuşturma amacındadır. Bu noktadan hareketle du¨şu¨nu¨r, varlığı bölu¨mlemek yerine, öznedeki tezahu¨ru¨nu¨ bölu¨mlemeyi tercih eder. Peirce’u¨n bu kategorileri fenomonolojik yapıda olup Birincilik, İkincilik ve Üçu¨ncu¨lu¨kten oluşur. Peirce, pragmatizmin temelinde ve kendi fenomonoloji anlayışının çatısı altında bilimleri mimari bir bu¨tu¨nlu¨k içinde bir araya getirmeye çalışır. Deneyimci bir filozof olan du¨şu¨nu¨ru¨mu¨ze göre deneyim dili, dil, du¨şu¨nceyi, du¨şu¨nce de anlamı meydana getirir. Dil, du¨şu¨nce ve anlam ilişkisine u¨ç farklı yaklaşım söz konusudur. İlk grup: du¨şu¨ncenin esas, dilin ise bir vasıta olduğunu, ikinci grup: dil ve du¨şu¨ncenin bir olduğunu, u¨çu¨ncu¨ grup ise: dilin, du¨şu¨nceyi meydana getirdiğini iddia etmiştir. Pragmatizm bir yaşam felsefesi olduğundan, bu felsefenin anlam kuramı kullanımı esas alır. Kullanılan ve insanın karşı karşıya kaldığı problemlerin çözu¨mu¨ne katkı sağlayan önermeler anlamlıdır. Benlik, göstergeleri sınıflandırır, su¨rekli olarak gösterge alımlar, gösterge yayar, hatta kendisi de bir gösterge olur. Benliğin diyolojik yapısı, benlik ile du¨nya, benlik ile insan ve toplum arasındaki irtibatı sağlar. Anlam, sabit değil bağlamsaldır. Yer ve zaman değiştiğinde bağlam da değişecektir. Bu nedenle anlamı sabitleme girişimleri ve dilin çoğul yapısını teke indirgeme girişimleri beyhude girişimlerdir. Peirce, semiyotik oyun kuramıyla, tu¨m dilsel ifadeleri gu¨ndelik hayattaki anlık gösterge (dil) oyunları olarak değerlendirir.